Płatki śniadaniowe, musli, granola są popularnymi produktami zbożowymi, które w towarzystwie mleka lub innego produktu nabiałowego otwierają nam możliwości do wspaniałego, pełnego energii początku dnia skąpanego w promieniach słońca (przynajmniej wg reklam). Kojarzą nam się głównie ze śniadaniem, ale dla niektórych mogą stanowić równie dobrze każdy posiłek w ciągu dnia. Szybkie, smaczne, wysokowęglowodanowe idealnie wpasowują się w pracowity dzień Homo sapiens XXI w.
Nim jednak trafiły na nasze stoły w tej formie przeszły długą drogę przez prawie 2 wieki ewolucji. I choć trudno sobie wyobrazić prawa doboru naturalnego wśród koncernów produktów spożywczych to właśnie dzięki nieustającej zmianie receptury motywowanej przez fluktuacje upodobań konsumenckich.
Pierwsze „płatki śniadaniowe” (ujmując to w bardzo dużym uproszeniu) zostały wymyślone przez Jamesa Caleba Jacksona w 1863 r. Jackson prowadził sanatorium, w którym kuracjusze mieli wprowadzony catering oparty na diecie wegetariańskiej. Aby zapewnić niezbędną ilość błonnika w diecie swoich podopiecznych Jackson opracował produkt, który pokrył by to zapotrzebowanie w dużej mierze. Ganula (taka była pierwsza opatentowana nazwa dla granoli, którą dzisiaj znamy, choć w niczym jej nie przypominała) była zbitkiem otrębów z mąką graham, formowaną w kulki, które były wypiekane, rozbijane na części, wypiekane ponownie i ostatecznie rozbijane na jeszcze mniejsze kawałki. Przed konsumpcją musiały być namaczane przez noc w mleku. Płatki w swej pierwotnej wersji (wyglądały bardziej jak śrut i zapewne smakowały podobnie) były na pewno odżywcze, choć daleko im jeszcze było do granoli jaką dzisiaj znamy.
Swoją małą sekwencję w ewolucji postanowił dodać John Harvey Kellogg (tak, to ten Kellogg z tej firmy Kellogg’s, która dzisiaj trzęsie rynkiem produktów zbożowych, dodając cukier do wszystkiego co rusza się na taśmach produkcyjnych). Podobnie jak Jackson, również był zwolennikiem diety wegetariańskiej (choć ma to bardziej związek z tym, iż obaj panowie byli członkami Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, który przekonywał swoich członków do wprowadzenia diety wegetariańskiej, abstynencji zarówno alkoholowej oraz tytoniowej, jak i regularnych ćwiczeń – hmmm...gdzieś o tym słyszałam). Kellogg chciał wprowadzić lekkie zbożowe śniadania, których nie trzeba by było przeżuwać do obiadu. Opracował więc recepturę na ciasto składające się z mieszaniny pszenicy, owsa i kukurydzy. Wypiekał je, a następnie po ostudzeniu łamał na mniejsze części. Na początku nazwał je „granula”, jednakże prawa do tej nazwy posiadał już Jackson i nie omieszkał wytoczyć mu procesu z tego powodu, tak więc Kellogg był zmuszony zmienić istniejącą nazwę na „granola”. A było to w roku 1881.
Na początku sprzedaż granoli odbywała się jedynie wśród pacjentów sanatorium, w którym pracował, jednakże dość szybko wydarła się poza jego mury i podbijała serca konsumentów.
W 1890 r. Kellogg postanowił założyć the Sanitas Food Company, aby oficjalnie podbić rynek produktów zbożowych. Nie musiał długo czekać. Już 4 lata później m.in. razem z żoną Ellą i bratem Willem opracowali produkcję płatków kukurydzianych, które znamy po dziś dzień. Ella była zafascynowana odżywianiem oraz higieną i w tychże kierunkach się kształciła, pracując razem z Johnem w sanatorium i ucząc tamtejszych podopiecznych zasad zdrowego trybu życia. Zaproponowała, aby ciasto rozwałkować na cienkie arkusze, Will podjął się skonstruowania specjalnych wałków, aby ułatwić cały proces. Pewnej nocy, opracowując recepturę, John został odciągnięty od pracy, zostawiając niedopracowaną serię ciasta aż do rana. Zamiast wyrzucić ją, postanowił przepuścić ciasto przez wałki, a następnie upiec. W ten sposób otrzymał delikatne i chrupiące płatki, a proces temperowania był kluczowy dla produktów zbożowych.
Patent numer 558,393 noszący nazwę „Płatki zbożowe i proces ich wytwarzania” odnosił się do każdego rodzaju zboża, nie tylko pszenicy, a jedyną osobą posiadającą do niej prawa był John Harvey Kellogg. Oczywiście jak to w rodzinie bywa, między żoną, a bratem pojawiały się konflikty. Will w końcu stwierdził, że miał większy udział w opracowywaniu receptury, niż Ella, w związku z tym należą mu się większe udziały. Nie dziwota, gdyż popyt na nie był niesamowity. Płatki były sprzedawane pod nazwą „Granose”, więc nie była to jeszcze wersja płatków kukurydzianych. Te pojawiły się dopiero 1898 r. jako Sanita’s Toasted Corn Flakes.
Z czasem Will zaproponował bratu wzbagocenie ich sztandarowego produktu w cukier. John odrzucił pomysł, a ścieżki obu panów rozeszły się, owocując założeniem przez Williama Kellogg'a the Battle Creek Toasted Corn Flake Company, która z czasem przekształciła się w the Kellogg Company, uniemożliwiając Johnowi korzystanie ze swojego nazwiska na rynku.
Obecnie firma produkuje nie tylko taką klasykę jak Corn Flakes. William przeforsował swój sen o słodzonych płatkach na rynek, wynikiem czego są chociażby Frosted Flakes czy Fruit Loops, które można spotkać w polskich dyskontach. Ale na płatkach pomysły firmy się nie kończą. Kellog's oferuje mrożone śniadania - gofry i pancakesy w różnych wersjach smakowych i wzorach (na przykład z Myszką Mickey czy Spider Manem), kruche ciasteczka z nadzieniem i polewą - Pop Tarts, a w ramach linii Special K można zakupić napoje proteinowe, kanapki czy krakersy. W 2012 r. firma przejęła makrę Pringlers.
Na rok 2018 firma zatrudniała 34 000 osób, zarobiła netto 13,574 mld $, a jej kapitał wynosił 2,601 mld $.
Przypisy:
https://en.wikipedia.org/wiki/James_Caleb_Jackson
https://en.wikipedia.org/wiki/John_Harvey_Kellogg
Kellog Company 2018 Annual Report SEC Form 10-K and Supplemental Information Fiscal Year End: December 29, 2018, https://investor.kelloggs.com/Cache/1001249156.PDF?O=PDF&T=&Y=&D=&FID=1001249156&iid=4133514
Twój komentarz